بلاک‌چین تکنولوژی ثبت اطلاعات و یک پایگاه‌داده همتابههمتا، غیرمتمرکز و عمومیه که به صورت بی‌واسطه مدیریت میشه.
میشه گفت با توضیح اینکه بلاک‌چین چیه و چطوری کار میکنه؛ احتمالا بیشتر دلایلی که باعث قدرتمندی این تکنولوژیه رو فهمیده باشی. حالا نوبت اینکه بگیم چرا بلاک‌چین یک سیستم پرداخت امن و قابل اعتماده.
اگه فکر می‌کنید چیزی از این تعریف سخت و طولانی متوجه نشدید، اصلا نگران نباشید! برای فهمیدن ساز و کار بلاک‌چین نیازی به این تعریفای دست و پا گیر نیست. بزارید کم کم جلو بریم و با جنبه‌های مختلف این سیستم شگفت‌انگیز بیشتر آشنا بشیم:
- بلاک‌چین یک شرکت، سایت یا یه جای خاص نیست که به صورت واقعی وجود خارجی داشته باشه. بلکه فقط یه پایگاه‌داده مجازیه (یه چیزی شبیه بانک اطلاعاتی) که اطلاعات دیجیتالی در اون ثبت میشه. اما تفاوت این پایگاه‌داده با انواع دیگه اون در غیرمتمرکز بودنشه. منظور از غیرمتمرکز اینکه هیچ نهاد و یا قدرت مرکزی روی روند تایید و ثبت اطلاعات کنترل نداره.
حتما می‌پرسید؛ اگه شخص خاصی نیست که روی این تکنولوژی نظارت داشته باشه، پس چطور خطاهای سیستم شناسایی یا از دستکاری در داده‌ها جلوگیری میشه؟
- اینجاست که مفهوم همتابههمتا خودشو نشون میده. همتابههمتا یعنی کاربرای شبکه، به صورت مستقیم، روی معاملات و ذخیره اطلاعات نظارت می‌کنن. در این روش؛ اعضا به صورت بی‌واسطه با هم ارتباط دارن و خرید و فروش انجام میدن.
- ویژگی دیگه‌ای که باعث میشه احتمال هک‌کردن بلاک‌چین نزدیک به صفر باشه؛ قابلیت دسترسی عمومیه. به این صورت که داده‌های مربوط به معاملات، بعد از تایید، توی فضای جمعی این شبکه به اشتراک گذاشته میشن. تمام کاربران می‌تونن با وصل‌شدن به اینترنت، نسخه آپدیت‌شده‌ی این اطلاعات رو روی کامپیوترشون داشته باشن. با‌وجود این ویژگی؛ یک نسخه اصلی و اولیه وجود نداره که با تغییر اون، تمامی اطلاعات موجود در شبکه عوض بشن. اینجوری اگه کسی بخواد اطلاعات یکی از حساب‌ها رو تغییر‌بده؛ باید بیشتر از نیمی از اعضای شبکه رو هک کنه! که میشه گفت همچین کاری تقریبا محاله!
هدف بلاک‌چین؛ ذخیره و توزیع عمومی داده‌ها؛ به صورت بدون تغییره!
تا اینجای کار حدودا فهمیدیم بلاک‌چین چیه، اما خود این کلمه به چه معنیه؟
بلاک‌چین یعنی چه؟ – BLOCKCHAIN
این واژه متشکل از دو قسمته:
- بلاک (block): گروهی از اطلاعات دیجیتالی
- چین (chain) : زنجیره
این یعنی بلاک‌چین شبکه‌ای از اطلاعات دیجیتالیه که به صورت یک زنجیره و به واسطه کدنگاری‌های انجام‌شده، به هم متصلن!
یک بلاک سه قسمت داره:
- اطلاعات مربوط به معاملات؛ مثل تاریخ، زمان و مقدار مورد معامله.
- اطلاعات مربوط به کاربران که صرفا با یک امضای دیجیتالی بی‌همتا (چیزی شبیه به نام‌کاربری)، شناخته میشه و ارتباطی با اطلاعات هویتی اشخاص نداره.
- اطلاعات منحصر‌به‌فرد مربوط به هر بلاک؛ که با نام هَش (hash) شناخته میشه. درواقع هر بلاک با یک کد هش به‌‌خصوص نام‌گذاری شده. این کد، مجموعه‌ای از اعداد و حروفه که توسط الگوریتم‌های پیچیده‌ای ساخته میشه
هر بلاک در بلاک‌چین بیت‌کوین؛ حدودا یک مگابایت از اطلاعات رو ذخیره میکنه.
تقریبا هر ده دقیقه یک بلاک جدید در شبکه ایجاد میشه. اما این‌همه بلاک چطور ساخته، تایید و بعد به پایگاه‌داده اضافه میشن؟
بلاک‌چین چگونه کار می‌کند؟ – آموزش بلاک چین؛ قدم‌به‌قدم
برای اضافه‌شدن یک بلاک به بلاک‌چین چند مرحله باید طی بشه:
- توی قدم اول؛ تعدادی معامله صورت می‌گیره.
- بعد از انجام معامله؛ شبکه‌ای از کامپیوترهای مشترک در سیستم، برای تایید و تطبیق اطلاعات معامله (زمان، تاریخ، طرفین معامله و مقدار مورد معامله) با ادعای کاربر، شروع به اعتبار‌سنجی می‌کنن (به این مرحله ماینینگ یا استخراج گفته میشه که پایین‌تر کامل درموردش توضیح دادیم).
- در‌صورت تایید معامله توسط اکثریت ماینرها (استخراج‌کننده‌ها)؛ این اطلاعات در یک بلاک ذخیره میشه.
- بعد از تکمیل ظرفیت؛ یعنی زمانی که تمام تراکنش‌های موجود در یک بلاک تایید بشن، یک کد هش منحصر‌به‌فرد، به‌عنوان نام اون بلاک، بهش داده میشه (این کد شامل کد هش تمامی بلاک‌های قبل از خودشه)
- با اضافه شدن کد هش؛ بلاک آماده ملحق شدن به پایگاه‌داده عمومی یا همون بلاکچینه.
میشه گفت با توضیح اینکه بلاک‌چین چیه و چطوری کار میکنه؛ احتمالا بیشتر دلایلی که باعث قدرتمندی این تکنولوژیه رو فهمیده باشید. حالا نوبت اینکه بگیم چرا بلاک‌چین یک سیستم پرداخت امن و قابل اعتماده.
امنیت در بلاک‌چین
وقتی میگیم بلاک‌چین یک پایگاه‌داده عمومیه؛ خیلی‌ها به اشتباه فکر می‌کنن توی این فضا، حریم شخصی کاربرها رعایت نمیشه و اطلاعات هویتی اونها فاش میشه. درحقیقت این سیستم اطلاعاتی، با اینکه کاملا شفافه اما معامله‌گران صرفا با کلیدهایی مشابه نام‌کاربری شناخته میشن و خطری اطلاعات شخصی اونها رو تهدید نمی‌کنه.
درمورد مسئله اعتماد؛ بلاک‌چین برای افرادی که میخوان عضوی از شبکه تایید معاملات و اضافه‌کردن بلاک‌ها باشن، آزمونی رو در نظر‌گرفته. این کاربران در صورت حل یک مسئله ریاضی پیچیده؛ مجاز به تایید و اضافه‌کردن بلاک به بلاک‌چین میشن.
حتی اگه کاربران بلاک‌چین هم دیگه رو نشناسن و نتونن به هم اعتماد کنن؛ باید این رو بدونیم که یک کاربر به تنهایی نمیتونه کل سیستم رو هک کنه!
حتی با وجود مجاز‌شدن؛ مراحل اضافه‌کردن بلاک به بلاک‌چین که با نام ماینینگ یا استخراج شناخته میشه، اصلا ساده نیست. ماینرها یا همون استخراج‌کننده‌ها، برای این کار نیاز به تخصص، تجهیزات پیشرفته، زمان و انرژی زیادی دارن.
اما منظور ما از ماینینگ چیه؟ چرا ماینرها ریسک حل‌کردن معادلاتی به این پیچیدگی رو می‌پذیرن؟ پاداش ماینرها درعوض بازکردن بلاک‌های جدید چیه؟
ماینینگ یا استخراج چیست؟ – ماینینگ بیت‌کوین به زبان ساده
معاملات انجام شده ازطریق بیت‌کوین یا هر رمزارز دیگه‌ای؛ توسط گروهی از کامپیوترهای مجاز‌شده، تایید میشن.
وقتی معامله جدیدی انجام میشه؛ کامپیوترهای موجود در شبکه برای تایید اون با هم دیگه رقابت می‌کنن. اونها برای این کار، برنامه‌های خاصی رو روی کامپیوترهاشون نصب می‌کنن تا کد هَش بلوکی که معامله در اون صورت‌گرفته رو بشکنن. از اونجایی که کد هش طبق یک تابع پیچیده ساخته‌میشه؛ قدرت محاسباتی زیادی مورد نیازه که باید یه وسیله دستگاه‌های خاصی (با نام ماینر) تامین بشه.
وقتی مسئله هش توسط ماینرها حل میشه، الگوریتم به دست‌اومده؛ معامله موجود در اون بلاک رو تایید میکنه. بعد از اون، خود سیستم به‌عنوان پاداش، مقدار مشخصی رمزارز برای اون کاربر ارسال میکنه؛ به این فرآیند ماینینگ گفته میشه.
ماینرها نقاطی(کامپیوترهایی) هستن که در شبکه، کار بازکردن بلاک‌های جدید و تایید معاملات رو انجام میدن! اگر علاقه داری درباره ماینر ها و نحوه کار اون ها بدونی پیشنهاد میکنم مقاله ماینینگ چیست؟ رو مطالعه کنید.
خیلی‌ها فکر می‌کنن کاربرد بلاک‌چین فقط توی حوزه مدیریت و خرید و فروش ارزهای دیجیتاله؛ درحالی که این فناوری شگفت‌انگیز چیزی فراتر از یه بستر معاملاتیه!
کاربرد بلاک‌چین – مزایا و معایب
در اوایل ظهور بلاک‌چین و بیت‌کوین؛ تنها کاربرد شناخته‌شده از این تکنولوژی، یک سیستم هوشمند برای راحتی معاملات دیجیتالی بود. اما با گذشت زمان ظرفیت‌ها و توانایی‌های بیشتری از این فناوری کشف و در زمینه‌های مختلفی مورد‌‌استفاده قرارگرفت؛ مثل:
- استفاده بانکی: انجام معاملات و انتقال منابع مالی و دارایی‌ها به صورت بدون‌مرز، در هر زمان و به هر مبلغی.
- استفاده درمانی: به‌عنوان یک پایگاه‌داده قابل‌اطمینان، برای ثبت و ذخیره اطلاعات بیماران.
- ثبت معاملات املاک: کاهش هزینه و کارمزد، و تبدیل و انتقال سریع دارایی.
- قراردادهای هوشمند: این قرارادادها توسط کاربران بلاک‌چین در این شبکه تهیه میشن تا در شرایط خاص عکس العملی مشخص نشون بدن.
- استفاده در زنجیره تامین: تامین‌کنندگان می‌تونن موارد خریدشون رو، با ثبت و ضبط مستقیم در این سیستم، به راحتی اعتبار‌سنجی کنن.
- استفاده در رای‌گیری: استفاده از این فناوری در رای‌گیری‌ها، امکان تقلب رو به صفر می‌رسونه و با تضمین شفافیت و عمومیت، تمایل افراد برای شرکت در رای‌گیری رو بیشتر میکنه.
بلاک‌چین دلیلی برای اعتماد به معامله از طریق ارزهای دیجیتاله!
درکنار تمام مزایایی که بلاک‌چین به عنوان یک پایگاه‌داده بسیار قدرتمند و بی‌نظیر ارائه میده؛ معایبی هم درموردش وجود داره :
- هزینه‌ی زیاد تجهیزات استخراج بیت کوین (انواع رمزارزها)
- حجم محدودی از معاملات در هر ثانیه قابل تاییدن
- امکان استفاده از این بستر معاملاتی برای پرداخت در معامله‌های غیر‌قانونی
- خطر حمله ۵۱ درصدی
بیشتر بخوانید: کاربرد های بلاک چین در اقتصاد
خلاصه که…
درکنار کاربردهای متنوع بلاک‌چین، با این سیستم شگفت‌انگیز می‌تونیم معاملات امن، خصوصی و کارآمدی داشته باشیم؛ با حداقل هزینه و حداقل خطای انسانی. شفافیت و عمومیت درکنار غیرمتمرکز بودن، همه و همه باعث سختی تغییر در داده‌های این شبکه و دستکاری‌های انسانی میشه.
با در نظرگرفتن فرصت‌ها و قابلیت‌هایی که بلاک‌چین در اختیار کاربرانش قرار میده؛ دور نیست زمانی که از این فناوری رو به رشد، در زندگی روزمرمون استفاده کنیم. چالش‌هایی که بر سر راه پیشرفت و جهانی‌شدن بلاک‌چین قرار‌دارن، چالش‌های تکنیکال (مربوط به توانایی‌های این فناوری) نیستن! بلکه چالش‌های سیاسی و نظارتی هستن.
توی این مقاله به‌صورت کلی با بلاک‌چین آشنا شدیم؛ اما اگه دنبال زیر و بم داستانید، باید چیزای بیشتری درمورد ماینینگ و انواع ماینرها یاد بگیرید. مقاله بعدی ما تموم اون چیزیه که شما نیاز دارید تا از استخراج سر در بیارید! پس از دستش ندید!
تمامی حقوق مادی و معنوی این وبسایت متعلق به ایران بیت می‌باشد.